Հ. Թումանյանի «Մայրը» պատմվածքը կարդա՛, անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր և բացատրի՛ր։

ամբար֊պահեստ

մարագ֊հարդանոց

Բլոգումդ պատմի՛ր,  թե ինչ սովորեցիր պատմվածքը կարդալուց հետո։ 

Ես հասկացա, որ կենդանիներն էլ մարդկանց նման զգացմունքներ ու սիրտ ունեն։ Նրանք էլ  են ցավ զգում մորը կամ երեխային կորցնելիս։ Պետք է գնահատել մայրիկի բոլոր տանջանքներն ու շնորհակալ լինել նրանից:

Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր 10 գոյական,  5 ածական, 5 բայ։

Գոյական.

Ծիծեռնակ, բույն, ամբար, գարուն, գյուղ, ձու, կերակուր, կտուց, ձող, տարիներ:

Ածական.

զվարթ, դեղին, քաղցր, սուր, փոքրիկ:

Բայ.

Ճչալ, բերել, կարդալ, զրույց անել, շարժվել

եթերք֊Օդի ամենավերին մաքուր ու նոսր շերտերը

անսասան֊անշարժ

դյութական֊կախարդական

տաշտ֊թաս

հունցում֊շաղախում

անոսր֊շատ բարակ

այեր֊ձայներ

համրընթաց֊դանդաղ

ունկնդիր֊ լսող 

գանգուր֊խուճուճ

կեռ֊կորաձև

շարմաղ֊ճերմակ

լուսունակ֊Լույս ունեցող

խավար֊մթություն

խարխափել֊Անհայտության՝ անորոշության մեջ լինել,

համառ-Իր ասածի, հարկ եղածից ավելի հաստատամիտ, չզիջող, կամակոր, կողքը հաստ,

պպին կանգնել֊կամակորել, համառել,

վես֊վեհ, սիգապանծ, գոռոզ,

հողեղեն֊ հողից սարքած՝ կերտած՝ պատրաստած, մարդ

Ջոկ֊ Առանձին, մյուսներից բաժանված՝ առանձնացած:

Արև և Լուսին բալադը սովորացնում է, որ մարդկությունը պետք է ուրախանա, որ արևը կա և երկար ժամանակ մթության մեջ չի մնացել ։

Լինում են երկու գեղեցկադեմ երեխաներ ծնված շքեղ երկնային ապարանքում: Աղջկա անունը Արեգակ է, տղայինը Լուսնյակ։ Մայրը կանչում է նրանց և սկսում է որոշել թե, որ մեկը պետք է երևա ցերեկը, իսկ որ մեկը գիշերը։ Մայրը որոշում է որ արևը պետք է շողա ցերեկը սակայն Լուսնյակը համառում է և ինքն է ուզում ցերեկը երևա, բայց մայրն ապտակում է նրան իր խմորոտ ձեռքով և Լուսնյակը հեռանում է։ Այսպես ամեն մեկն անցնում է իր գործին։ Երեխաները իրար չէին տեսնում, տանջվում էին կարոտից։ Եվ մի օր Աստված այնպես արեց որ երեխաները կրկին հանդիպեցին կարճ ժամանակով, իսկ այդ ընթացքում աշխարհը խավար էր ու լուռ։

136

փորձ, հարցում, բարձունք, ուրց, լացակումած, ընթերցել, քաղցրություն, լռակյաց, հանդիպակաց լվացք, գնացք, նստվածք,

137

Կար չկար, մի զմրուխտյա թագավորություն կար: Այնտեղ ապրում էր մի նախշուն… շատ նախշուն արքայադուստր: Այդ աղջիկը շատ հարուստ էր, գեղեցիկ, սակայն չէր կարողանում իր բախտը գտնել: Մի գիշեր նա որոշեց գտնել դղյակի կողպեքը, դուրս վազեց, անցավ տարբեր ճեղքերով, տեսավ իրենց նախկին դղյակը, տեսավ այնտեղ մի գեղեցիկ ասպետ, տեսավ սիրահարվեց և գտավ իր բախտը…

138

Բարձրացավ նա սանդուղքներով, և տեսավ այդ ասպետին, ճեղքեց դեպի լայն սենյակ, և նայեց ասպետին: Նա տեսավ մի տախտակ, որտեղ գրված էր. ,, ով գտնի այս ասպետին, իր կյանքն առանց խոչընդոտների կանցկացնի,, տեսավ նա գրությունը, ուրախացավ, որոշեց գաղտնիքի մեջ պահել այս ամենը, որովհետև խախտել էր դղյակի կանոնները, իրավունք չուներ գիշերը դուրս գալ: Վերադարձավ, տեսավ եղբորը պատմեց ամեն ինչ և պառկեց քնելու…

139

Խրոխտ, թուղթ, խեղդել, ծախսել, կմաղք, աղբյուր, պղտոր, դժողք, դրախտ, զմրուխտյա, եղբայր, անվաղճան, ոխկույզ, մղկտալ, տախտակ, թախտ, ախտոտել:

Գարնանը ծաղիկները բացվում են,

ծիտիկները ծվծվում են,

ծառերը բողբոջում են շող արևի տակ

Գարունը շուտով դուռը կթակի,

Ծառ ու ծաղիկով մեզ բարև կասի

բարև գարուն։

Գարունը այնքա՛ն ծաղիկ է վառել,
Գարունը այնպե՛ս պայծառ է կրկին.
— Ուզում եմ մեկին քնքշորեն սիրել,
Ուզում եմ անուշ փայփայել մեկին։

Այնպե՛ս գգվող է երեկոն անափ,
Ծաղիկներն այնպես նազով են փակվում.
— Շուրջըս վառված է մի անուշ տագնապ,
Մի նոր հուզում է սիրտըս մրրկում…

Անտես զանգերի կարկաչն եմ լսում,
Ւմ բացված սրտում հնչում է մի երգ.
—Կարծես թե մեկը ինձ է երազում,
Կարծես կանչում է ինձ մի քնքուշ ձեռք…

Անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր, բացատրի՛ր։

մրրկում֊փոթորկում

գգվող֊Սիրով ու քնքշությամբ գրկել ու շոյել

կարկաչ֊Հոսող փոքր ջրի ձայն

Հուզում֊շփոթմունք

• Ի՞նչն է գերակշռում բանաստեղծության մեջ՝ գո՞ւյնը, թե՞ շարժումը: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր: Բանաստեղծության մեջ գերակշռում է շարժումը, որովհետև հողմը փորձում էր սև ամպերին առանձնացնել, բայց չեր կարողանում առանձնացնել։
• Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ապա ձայնագրիր:
• Ո՞րն է բանաստեղծության գլխավոր իմաստն արտահայտող տողը: Դո՛ւրս գրիր և պատճառաբանիր, թե ինչու ես այդպես մտածում:
• Իրար կըպած ու միասին,
• Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ։
• այդ տողն եմ ես ընտրել որովհետև հողմը փորձում էր սև ամպերին առանձնացնել բայց չէր կարողանում առանձնացնել
• Ի՛նքդ վերնագրիր բանաստեղծությունը: Չար հողմը
• Արձակ, գրավոր պատմի՛ր բանաստեղծությունը:
• Կանաչ երկնքում հողմը փորձում էր սև ամպերին արանձնացրել բայց չեր կարողանում առանձնացնել, որովհետև նրանք մասին են։

129.Վարժություն

 Անէանալ, Դինոզավրները ութսուն միլիոն տարի արաջ անէացել են։

Էլեկտրոէներգիա, Էլեկտրոէներգիան ստանում են քամուց, ջրից, արևից։

Լայնէկրան, Հիմա արտադրում են մենակ լայնէկրան հերուստացուցներ։

Ամենաէժան, Հեցանիվով ճամփորդելը դա ամենաէժան տարբերակն է։

Մանրէ, Հողի մեջ կան շատ մանրէներ։

Վայրէջք, Օդապարիկը քամու պայմանում սպորտային վայրէջք։

Հնէաբան, Հնէաբանը զբաղվում է հնագույն դարաշրջաններում գոյություն ունեցած և անհետացած կենդանիների և բույսերի ուսումնասիրությամբ՝ նրանց բրածո մնացորդներով:

130.Վարժություն

Տնօրեն — Մեր դպրոցը այսօր պետք է դիմավորի իր նոր տնօրենին։

Կեսօր — Կեսօրին ես պետք է գնամ գյուղ։

Անօթևան — Աը թափառում էր փողոցներում։

Ամենաօտար — Այս խնջույքի ամենաօտար մարդը Ալեքսն էր:

Նախօրոք — Ես Նախօրոք պատրաստվել էի մեր արշավին:

Բացօթյա — Ես շատ եմ սիրում բացօթյա միջավայր:

Միջօրեական — Միջօրեականներն ձգվում են մի բևեռից մինչև մյուսը։

131.Վարժություն

Հագնելով շորը ես տեսա վրան բզեզ, նրա թևերը մարգարիտի նման փայլում էին, ինձ թվաց որ բզեզը կենդանի է, սակայն դա դարբնի գործ էր։ Երբեմն ուրբաթ օրը Վալերը ինձ պարգևներ էր բերում, իմ հետ մաթեմատիկայի խնդիրներ էր լուծում։ Այդ նա է բզեզին պատրաստել։

132.Վարժություն

Նուրբ, սրբել, դարբին, խաբել, թպրտալ, երփներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, աղբանոց, իբրև, եղբայր:

133.Վարժություն

Թարկմանել, հագուստ, կարգ, պարգևատրել, երգիչ, օգուտ, անեծք, սայթակել, զորք, վարկաբեկել, գրկել, ձագուկ:

103.Վարժություն

Ա) ջրահարս, ծովանկար ֊ ջրանկար, ծովահարս

Բ)ժանգապատ, արծաթագույն ֊ ժանգագույն, արծաթապատ

Գ)Հողմածին , ջրաղաց ֊ հողմաղաց, ջրածին

Դ)զորագունդ երկրամաս ֊ զորամաս երկրագունդ

104.Վարժություն

Ձեռագիր ֊ Ձեռ(Ձեռք)+ա+գիր

Գեղանկար ֊ Գեղ(գեղարվեստական)+ա+նկար

շրջազգեստ ֊ շրջ(շուրջ)+ա+զգեստ

սիրահոժար ֊ սիր(սեր)+ա+հոժար

դեղնակտուց ֊ դեղն(դեղին)+ա+կտուց

Հոդակապ ֊ Հոդ+ա+կապ

105.Վարժություն

ա)առևտուր

Բ)դասաժամ

106.Վարժություն

ծանր֊֊ծանր, զույգ֊֊զույգ, չորս֊֊չորս, խիստ֊֊խիստ, արագ֊֊արագ, բաց֊֊բաց, թաց֊֊թաց,

107.Վարժություն

տող֊֊տող, շարք֊֊շարք

108.Վարժություն

աման֊չաման, մարդ֊մուրդ, պարապ֊սարապ, ակաս֊պակաս, մանր֊մունր, փոքր֊֊մոքր, ոլոր֊֊մոլոր, սուս֊֊փուս