Լոռին պատմական Հայաստանում մտնում էր Գուգարաց աշխարհի Տաշիր գավառի կազմի մեջ։ Նա Լոռի կոչվեց 10-րդ դարից, երբ Լոռի բերդաքաղաքը դարձավ Տաշիրի վարչաքաղաքակաւն կենտրոնը։ Նա կոչվել է նաև Լոռե։ Քաղաքի ավերակները գտնվում են Ստեփանավանից երեք կիլոմետր հարավ-արևելք, Ձորագետի բարձրադիր ձախ ափին։
Տաշիր գավառը, որը Գուգարքի չորրորդ գավառն էր, իր մեջ էր առնում այժմյան Ստեփանավանի, Կալինինպի և Թումանյանի շրջանները։
Գուգարքը կառավարողները կոչվում էին բդեշխներ, որը պահլավերեն բառացի նշանակում է տեղապահ կամ փոխարքա։
Լոռին իր բնությամբ գեղատեսիլ և ուրույն աշխարհ է։ Կախարդական է Լոռին իր վեհանիստ սարերով, գեղատեսիլ անտառներով, լեռնային զուլալ ջրերով, մեղմ ու բարերար կլիմայով։ Նրան շրջապատող լեռները կանաչազարդ
են, շատ մասերում անտառապատ։
Ջավախքի լեռնավահան
Ջավախքի լեռնավահանը գտնվում է ՀՀ Լոռու, Շիրակի մարզերում և Վրաստանում: Սկսվում է Քարախաչի լեռնանցքից և միջօրեականի ուղղությամբ ձգվում է մինչև Վրաստանի՝ Դիքմադաշ լեռնանցքը: Երկարությունը՝ 65 կմ, ՀՀ-ում՝ 20 կմ: Ամենաբարձր կետը ՀՀ-ում Աչքասարն է (3196 մ), Վրաստանում՝ Եմլիկի լեռն է (3054 մ): Ջավախքի լեռներին անվանում են նաև Խոնավ լեռներ, Կանգառք, Մթին լեռներ:
Աչքասար հս-արլ. լանջից է սկիզբ առնում Տաշիր գետի աջ՝ Մթնաձոր վտակը, իսկ արևմտյան լանջին է գտնվում Յոթաղբյուրը: Աչքասարը լավային կոն է՝ կազմված անդեզիտացիդներից, լանջերը զառիթափ են ու ծածկված մերձալպյան բուսականությամբ, իսկ բարձրադիր մասերը՝ քարակառկառներով և ալպյան գորգերով:
Լեռնավահանը սկսվում է Թրիալեթի լեռների կենտրոնական հատվածից և ձգվելով միջօրեականի ուղղությամբ՝ հասնում է Քարախաչի լեռնանցք:
Ծովեր լիճ
Ծովեր լճակը գտնվում է Լոռու մարզում՝ Դսեղ գյուղից 3 կմ հարավ-արևելք, Սևորդյաց լեռների հյուսիսային լանջի աղեղնաձև գոգավորությունում, ծովի մակերևույթից 1390 մետր բարձրության վրա։